„БЕЗБЕДНОСТА НА НОВИНАРИТЕ КАКО УСЛОВ ЗА ГАРАНТИРАЊЕ НА ПРАВОТО НА ИНФОРМИРАЊЕ И ЗА СТАБИЛНОСТА ВО РЕПУБЛИКА СЕВЕРНА МАКЕДОНИЈА“

Секуловски, Драган (2024) „БЕЗБЕДНОСТА НА НОВИНАРИТЕ КАКО УСЛОВ ЗА ГАРАНТИРАЊЕ НА ПРАВОТО НА ИНФОРМИРАЊЕ И ЗА СТАБИЛНОСТА ВО РЕПУБЛИКА СЕВЕРНА МАКЕДОНИЈА“. Doctoral thesis, Faculty of security.

Text Dragan-Sekulovski-dr-teza-finalna-za-odbrana.pdf Download (3MB)

Abstract

Оваа докторска дисертација е фокусирана на анализата на безбедноста на новинарите како клучен предуслов за гарантирање на правото на информирање и одржување на стабилноста во Република Северна Македонија. Истражувањето ги опфаќа заканите и нападите врз новинарите во периодот од 2017 до 2022 година преку испитување на мотивите и
околностите за истите и причините за недостаток на судска разрешница, како и механизмите за нивно спречување.
Во теоретскиот дел, дисертацијата разгледува современи теории за новинарството и медиумите, вклучувајќи ги теориите за јавната сфера, поставување на агенди, врамување,
медиумскиот екосистем, политичка економија на медиумите и медиумски плурализам.
Овие теории служат како основа за разбирање на комплексните динамики меѓу новинарите,медиумите и општествените и политичките структури.
Емпириското истражување се базира пред сè на квалитативни методи, вклучувајќи интервјуа со новинари, медиумски работници и претставници на релевантни институции,
како и анализа на документи и останата содржина. Перцепциите за безбедноста на новинарите откриваат дека тие се соочуваат со директни и индиректни закани, вклучувајќи физички напади, вербални напади и дигитално вознемирување. Повремениот недостаток на
институционална поддршка придонесуваат кон чувство на неказнивост и самоцензура кај
новинарите, што негативно влијае на квалитетот на новинарските извештаи и на
транспарентноста во општеството.
Истражувањето ја потврдува општата и посебните хипотези. Општата хипотеза дека
безбедноста на новинарите и гарантирањето на правото на информирање на граѓаните е во
директна врска со условите во кои тие работат, како и со степенот на развој и почитување
на постапките, процедурите и механизмите за заштита на медиумските работници, е
валидирана преку повеќе аспекти од истражувањето. Првата посебна хипотеза дека
злоупотребата или неправилната употреба на технологијата, лесната достапност на
интернетот од страна на корисници кои што можат да бидат анонимни и несоодветната
регулација придонесуваат поголем дел од заканите кон новинарите да се изразуваат преку
социјалните мрежи и други дигитални платформи е потврдена. Овие закани се поизразени
кон жените новинари според статистиката на еснафските здруженија на новинари која е
јавно достапна. Втората посебна хипотеза дека недостатокот на институционално решавање
на нападите придонесува кон зголемен страв и самоцензура е исто така потврдена. Третата
посебна хипотеза дека висок степен на неказнивост негативно влијае на евроинтегративните процеси на РСМ е исто така потврдена.
Во делот на препораките, дисертацијата предлага сет на мерки поделени во четири
групи: препораки за новинарите, членови на судството, членови на извршните власти и
меѓународните организации. Препораките вклучуваат зајакнување на правната заштита,
обезбедување на лична и дигитална безбедност, зголемена институционална поддршка,
создавање на национални програми за безбедност, финансиска поддршка и континуирана
едукација и обуки.
Дополнително, дисертацијата ја истакнува важноста на регулативите и директивите
на Европската комисија и парламентот, препораките на Советот на Европа, улогата и
притисокот на меѓународните организации и влијанието на јавните осуди од страна на
носителите на јавни функции за заштита на новинарите. Националната судска практика
треба да биде усогласена со пресудите на Европскиот суд за човекови права (ЕСПЧ) за да
се обезбеди праведно и ефикасно решавање на случаите поврзани со безбедноста на
новинарите. Јавните регистри за кршење на правата на новинарите се важен инструмент за
мониторинг и транспарентност.
Исто така, дисертацијата пополнува значителен јаз во постоечката литература преку
обезбедување на нови сознанија за безбедноста на новинарите, што досега не биле
соодветно истражени во национален но и регионален контекст и овозможува основа за
понатамошни истражувања во оваа област.
Заклучоците од ова истражување покажуваат дека безбедноста на новинарите во
Република Северна Македонија е сложено прашање кое бара мултидимензионален пристап
и координирани напори на национално и меѓународно ниво. Само преку систематски и координирани активности може да се обезбеди средина во која новинарите ќе можат безбедно да ја вршат својата професија, што е основа за здраво и транспарентно општество.

Клучни зборови: новинар, медиуми, медиумски работници, безбедност, слобода на изразување, независност на медиуми, неказнивост, самоцензура, меѓународни стандарди, пресуди на ЕСПЧ.

Item Type:	Thesis (Doctoral)
Subjects:	Scientific Fields (Frascati) > Social Sciences > Educational sciences Scientific Fields (Frascati) > Social Sciences > Law Scientific Fields (Frascati) > Social Sciences > Political science Scientific Fields (Frascati) > Social Sciences > Other social sciences
Divisions:	Doctoral Dissertations
Depositing User:	Ms. Olivera Trajanova
Date Deposited:	04 Sep 2025 09:12
Last Modified:	05 Sep 2025 07:58
URI:	https://eprints.uklo.edu.mk/id/eprint/11048

Actions (login required)

View Item